Άγιος Αθανάσιος project

[δείτε εικόνα]

Ερχόμενος κανείς στη Σέκλιζα, ξεχωρίζει από μακριά, ακόμα και τη νύχτα, το λόφο του Αη-Θανάση που στέκει 40 με 50 μέτρα πάνω απ’ αυτό (Ιντζεσίλογλου, 1997, σ.5 & ΓΕΣ, 1983). Δεν υπάρχει σπίτι που να μην έχει μια φωτογραφία του χωριού τραβηγμένη από το λόφο.

Το 1454 σ’ αυτή τη φωτογραφία θα έβλεπε κανείς τρία ελληνικά νοικοκυριά και δυο ανύπαντρους να τριγυρνούν στη Σέκλιστε, όπως καταγράφεται στα κατάστιχα του Τούρκου φοροεισπράκτορα. Από τότε καλλιεργούσαν τη γη και πλήρωναν φόρους οι πρόγονοί μας.

Το 1810 που επισκέφτηκε το χωριό Σέκλιζα ο Άγγλος περιηγητής W. Leake (1835, σ.505), βρήκε στο λόφο μια εκκλησία κατασκευασμένη κι από αρχαία μάρμαρα, θραύσματα της αρχαίας ακρόπολης (Ιντζεσίλογλου, 1997, σ.8). Προφανώς πρόκειται για τον παλιό Άγιο Αθανάσιο.

Το 1857, μαζεμένο όλο το χωριό, Σεκλιζιώτισσες και Σεκλιζιώτες, γιόρταζαν τα εγκαίνια της νέας τους εκκλησιάς, όπως μαρτυρά η επιγραφή που υπάρχει στην είσοδο: 25 Μαρτίου 1857 (Ιντζεσίλογλου, 1997, σ.4). Δεν ήταν τυχαία αυτή η μέρα. Η επανάσταση είχε δώσει καρπούς στη Νότια Ελλάδα. Στο νεοελληνικό κράτος, όμως, δεν συμπεριλαμβανόταν ακόμα η Θεσσαλία.
Τα τελευταία 150 χρόνια, στιγμή δεν έχασε από την ιστορία του χωριού ο Αη-Θανάσης:

Το 1878 είδε τις τριήμερες νικηφόρες μάχες που δόθηκαν εναντίον Τούρκων και Τουρκαλβανών. Δεκαπέντε Έλληνες νεκροί για τη Λευτεριά, βάλανε καλή μαγιά στη θεσσαλική επανάσταση (Ντανόπουλος, 1999).
Πανηγυρικά σήμανε την καμπάνα της λευτεριάς, το 1881, ο παπα-Στέργιος Παπαβασιλείου (Παπαλέξης, 2003, σ.105), αλλά οι 450 (ΦΕΚ 126 / 31.03.1883) κάτοικοι χωράφια δικά τους δεν είδαν. Τι κι αν τους πήρε στην αγκαλιά της η μητέρα Ελλάδα; Συνέχιζαν να δουλεύουν κολίγοι, για χάρη του τσιφλικά Χαδάρβεη Ρούση, ιδιοκτήτη του χωριού, με καταγωγή από την Αλβανία (Κλήμος , 2004). Η λευτεριά είχε έρθει για τους αστούς. Η αγροτιά έπρεπε να πληρώσει τη γη της με αίμα, ιδρώτα και φόρους για πολλά χρόνια ακόμα.
Χρειάστηκε ένα Κιλελέρ, δυο Βαλκανικοί κι ένας Παγκόσμιος πόλεμος, για να ιδρυθεί το 1920 «Συνεταιρισμός Αποκαταστάσεως Καλλιεργητών» με σκοπό «να εξαγοράση τη μεσολαβήσει του κράτους […] το αγρόκτημα ”Σέκλιζα”» (Κατσικοβόρδος, 1995, σ.364). Και μια Μικρασιατική εκστρατεία, για να φτάσουμε στο 1925 και να γίνουν ακόμα και με εκδικάσεις οι απαλλοτριώσεις των κτημάτων (εφ. ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΦΩΝΗ, φ.419, 26.10.1925). Βουλευτές δε γίνονταν οι αγρότες για να ψηφίσουν τέτοιους νόμους! Πλήρωσαν για ν’ αποκτήσουν κλήρο.

Το 1927 και το 1929 η καμπάνα σήμανε αρκετές φορές συναγερμό, για να μαζευτεί το χωριό και να εξορμήσει συν γυναιξί και τέκνοις κατά των ακρίδων που είχαν εμφανιστεί στα χωράφια (εφ. ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΦΩΝΗ, φ.942, 13.04.1927, φ.1670, 09.05.1929, φ.1688, 27.05.1929), απειλώντας τις καλλιέργειες.
Οι Σεκλιζιώτες έδειξαν νωρίς τις ιδεολογικές τους επιλογές και την κοινωνική τους δράση: Πρωτομαγιά του 1933: «Κομμουνιστικαί σημαίαι και προκηρύξεις εις Σέκλιζαν […] σημαία ανηρτήθη και εις το κωδωνοστάσιον της εκκλησίας καθώς και πάμπολλαι προκηρύξεις εις την εξωτερικήν εικόνα του Αγίου Αθανασίου…» (ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΦΩΝΗ, φ.2876, 04.05.1933).
Και τι δεν είδε από κει ψηλά ο Άγιος! Στάρια και καπνά προπολεμικά στα χωράφια. Φοροεισπράκτορες να ξανακάνουν εμφάνιση (εφ. ΚΑΡΔΙΤΣΑ, φ.626, 18.09.1934). Ησυχία δεν έβρισκαν οι κάτοικοι.

Κι εκεί που πήγαιναν να σταθούν στα πόδια τους, να ξεχρεώσουν, να δουν άσπρη μέρα -σχεδόν χίλιοι οι κάτοικοι (Παπαλέξης, 2003, σ.29)- ήρθε ο πόλεμος του ’40. Κατοχή. Καταδιώξεις, φυλακίσεις. Αντάρτες στα βουνά. Η Σέκλιζα έγραφε ιστορία με το αίμα των παιδιών της. Κόσμος χάθηκε. Κι ύστερα εμφύλιος. Μαύρες μέρες. Μαύρα ρούχα, μαύρα μάτια, μαύρα χρόνια.

1950 κι όλη η Ελλάδα μετρούσε τα μεταπολεμικά της τραύματα. Στο συμπλήρωμα των εκατό χρόνων της εκκλησίας και των πεντακοσίων από την πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά του ονόματος Σέκλιζα, με διάταγμα του βασιλιά Παύλου του Β’ κι επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή (ΦΕΚ τ.Α, αρ.φ.119 της 03.07.1957), θεωρήθηκε πολιτικά ορθό να φέρει ο συνοικισμός ένα αρχαιοελληνικό όνομα, προκειμένου να συμβαδίσουμε με το δυτικό προσανατολισμό της χώρας μας.

Από το 1960 και μετά το χωριό ξεπέρασε τους χίλιους κατοίκους (Παπαλέξης, 2003, σ.29). Δικτατορία, μεταπολίτευση και ποτιστικά πλέον χωράφια και βαμπάκια φύτρωναν στα πόδια του λοφου.

Στη δεκαετία του 1980 έχασε την πρωτοκαθεδρία του. Το 1983 έγιναν τα θυρανοίξια και το 1988 εγκαινιάστηκε η νέα εκκλησία του χωριού (Παπαλέξης, 2003, σ.38), εξυπηρετώντας τις ανάγκες της εποχής και του πληθυσμού.
Στη δεκαετία του 1990 σχεδόν αφέθηκε στην τύχη του. Ηχούσαν στους τοίχους του αντίλαλοι από παλιά: ψαλμωδίες, φωνές παιδιών που τρέχανε, τραγούδια γυναικών σε πανηγύρια, κλαρίνα και βιολιά που συνόδευαν γαμήλιες πομπές. Έγιναν συστηματικές ανασκαφές στον παράπλευρο αρχαιολογικό χώρο, κατασκευάστηκαν σκαλιά και ηλεκτροφωτίστηκε ο δρόμος πρόσβασης, αλλά ο ίδιος ως κτίριο έγερνε γέρικος. Η καμπάνα του σήμαινε μόνο πένθιμα.

21ος αιώνας πια και φαίνεται πως οι Σεκλιζιώτες κι οι Σεκλιζιώτισσες κοίταξαν ψηλά και δεν τους έκανε καρδιά να βλέπουν έτσι ραγισμένη την εκκλησία με το χαμηλό πορτάκι. Πάσχα του 2004 και με πρωτοβουλία του Μορφωτικού Συλλόγου του χωριού ξεκίνησε ένας αγώνας για την αναστήλωση και συντήρηση του ναού. Ερανική Επιτροπή, μελέτη εγκεκριμένη από το Υπουργείο Πολιτισμού και πολλή όρεξη για δουλειά.
Ο Αη-Θανάσης τέθηκε υπό την προστασία των Σεκλιζιωτών. Έγινε σημείο συνάντησης, επικυρώνοντας τη δύναμη της κοινοτικής αλληλεγγύης, που δεν έχει ακόμη μεταμορφωθεί σε απρόσωπα κοινωνική.

Εθελοντική εργασία. Ξεκαρφώθηκε η στέγη του, φανερώθηκαν απ’ τον ασβέστη και αποκαλύφθηκαν οι πέτρες των εξωτερικών τοίχων, ξαναστήθηκε η στέγη και το υπόστεγο, συντηρήθηκε ο εσωτερικός χώρος. Νέα κουφώματα, γερές πόρτες, … Ο Αη-Θανάσης βγήκε νικητής μέσα στο χρόνο.

[Το κείμενο γράφτηκε από το Δημήτρη Ντανόπουλο, με αφορμή τα 150 χρόνια από τα εγκαίνια του ναού.]

_______________________________βιβλιογραφίαΓεωγραφικό Λεξικό Ελληνικών Τοπονυμίων (1983). Αθήνα: Γενικό Επιτελείο Στρατού
Ιντζεσίλογλου, Χ. (1997). «ΚΑΛΛΙΘΗΡΑ». Καλλίθηρο
Κατσικοβόρδος, Γ. (1995). Τα αναγνωρισμένα σωματεία στο Πρωτοδικείο Καρδίτσας. Καρδιτσιώτικα Χρονικά, τ.Ι, σ.σ. 335-375. Καρδίτσα: Εταιρεία Καρδιτσιώτικων Μελετών
Κλήμος, Γ. (2004). Ένα μισθωτήριο συμβόλαιο του 1903 μεταξύ Μονής Πέτρας και του Χαϊδάρβεη Ρούση, ιδιοκτήτη του χωριού Σέκλιζα. Καρδιτσιώτικα Χρονικά, τόμος VII, σ.σ.143-166. Καρδίτσα: Εταιρεία Καρδιτσιώτικων Μελετών
Ντανόπουλος, Δ. (1999). Μάχαι της Σεκλύζης: 9,10,11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1878. εφημερίδα ΠΑΤΡΙΔΑ. Καρδίτσα
Παπαλέξης, Κ. (2003). Το Καλλίθηρο – Σέκλιζα Καρδίτσας. Καρδίτσα
Leake, W. (1835). Travels in Northern Greece, τομ.IV. London
ΦΕΚ 126, 31.03.1883
ΦΕΚ 119, τ.Α’, 03.07.1957.

εφημερίδεςΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΦΩΝΗ (1925, 1927, 1929, 1933). Καρδίτσα
ΚΑΡΔΙΤΣΑ (1934). Καρδίτσα

το κείμενο δημοσιεύτηκε και στην εφημερίδα "Σέκλιζα", Απρίλης 2009, τ.1, σ.8

διαβάστε ακόμα: αγ.Αθανάσιος project [2]