Όταν δύει ο ήλιος, η σκιά τού λόφου στοχεύει στο «δίδυμο» λόφο.
Η κορυφή του με τις βραχώδεις φωλιές γερακιών έμοιαζε πρόκληση στα παιδικά μας μάτια. Τότε που αναζητούσαμε και εντοπίζαμε με ευκολία τη γριά που κορόιδεψε το Μάρτη κι εκείνος την πέτρωσε. Ορθός βράχος που κομματιάστηκε και τα απομεινάρια του, λιθάρια που τρίφτηκαν, θρυμματίστηκαν όπως οι παιδικές μας μνήμες και γίνανε χαλίκια, χώματα στις πληγές μας, καθώς τολμούσαμε την πρώτη αναρρίχηση.
Από πολύ νωρίς, στα χρόνια του ’30 και πιο πίσω, χωριανοί μας αντιλήφθηκαν την αξία που είχαν οι πέτρες στο Ζυγό και τις κουβαλούσαν, ιδιωτικά, με τα κάρα τους στην πόλη για να τις πουλήσουν ως δομικό υλικό.
Μετά τον εμφύλιο και την «κατάσταση» εμφανίστηκαν «εταιρίες» εκμετάλλευσης της πέτρας.
Η γη σε μια άλλη εκδοχή χρήσης και εκμετάλλευσής της. Οι αγρότες έγιναν εργάτες. Η βιοτεχνική / βιομηχανική όψη της ιστορίας μας, πριν έρθει η καλλιέργεια του βαμπακιού. Και το βουνό άρχισε να σώνεται, να τρώγεται σιγά σιγά, θρέφοντας τη μικρή κοινότητα. Εκμετάλλευση φυσικού πλούτου και ανθρώπου από τον άνθρωπο.
Έτριζε ο τόπος, όταν άρχιζαν τα φουρνέλα στα νταμάρια, ως τα χρόνια του ‘80. Ό,τι πιο φυσικό στην καθημερινότητά μας. Στέκουν, πλέον, τα κτίρια μνήμες παρατημένες, αντιμνήμη για κάποιους που ακόμα και με βαριές σπάζανε τις πέτρες ή έτρεχαν, όταν άναβε το φιτίλι: Αφεντικά, ιδρώτας, σκόνη, καρότσι, μεροκάματο, σπαστήρας, ψωμί και δουλειά. Πολλή δουλειά για όλους κι όλες: ανειδίκευτους έφηβους και γυναίκες. Ατυχήματα: Ένας νεκρός και κάνα-δυο τραυματισμένα κορμιά.
Εταιρίες εκμεταλλεύονταν την πέτρα (ως και τρεις ταυτόχρονα), ενώ η κοινότητα έλεγχε (;) το κοκκινόχωμα που έφτανε σε όλο το νομό με φορτηγά αυτοκίνητα, αφήνοντας πίσω στο βουνό κόκκινες ρωγμές και μεγάλες άσπρες τρύπες.
Κι ύστερα, αποφασίστηκε να σταματήσει το νταμάρι να ξερνάει πέτρες. Η ποιότητα της πέτρας δε βόλευε τις εταιρίες. Φουρνέλα τέλος. Νέες λέξεις: ‘κατοικημένη περιοχή’, ‘ποιότητα ατμόσφαιρας’, ‘αιωρούμενα σωματίδια’, ‘σκόνη ανατινάξεων’, ‘στατικότητα κτιρίων’, ‘περιβάλλον’, ‘ηχορρύπανση’.
Και τι θ’ απογίνει τούτο το ταλαιπωρημένο βουνό; Ανενεργοί κρατήρες έμειναν, ν’ αλλοιώνουν αισθητικά το τοπίο και μια κόκκινη αγκαλιά στους πρόποδες, πρόσφορη σε παράνομη αμμοληψία.
Φράσεις κλειδιά: «Αποκατάσταση Ανενεργών Λατομείων Αδρανών Υλικών» / «Οικολογική Αποκατάσταση Εγκαταλελειμμένων Λατομείων»
Τώρα που μεγαλώσαμε και δε γίνονται εύκολα οι σκέψεις μας πουλιά για να πετάξουν στον ουρανό του χωριού, ψηφιακοί μάγοι, μηχανές, αναλαμβάνουν να το κάνουν. Η Σέκλιζα ορίζεται από δυο μουντζούρες στον υβριδικό χάρτη. Δυο λατομεία, δυο πληγές ανοιχτές: η μια βορειοδυτικά (Γούβα) κι άλλη νοτιοανατολικά (Ζυγός).
